ولیعهد عربستان سعودی، کشورش را به عنوان تاثیرگذارترین بازیگر خاورمیانه معرفی کرده؛ با این حال، همچنان توپ را در زمین دیپلوماسی واقعی نگه داشته و اثر ملموسی از او در جنگ میان اسرائیل و حماس دیده نمی شود.
به گزارش انصار، استیون کوک، پژوهشگر ارشد مطالعات خاورمیانه در شورای روابط خارجی امریکا و ستون نویس فارین پالیسی در این نشریه می نویسد: هنگامی که صحبت از سیاست خارجی و مدیریت بحران به میان می آید؛ سعودی ها بی فایده به نظر می رسند، آن گونه که یک مقام ارشد سابق دولت ایالات متحده هفته گذشته برایم بیان کرد. به نظر می رسد دلیل این بی فایده بودن آن است که سعودی ها در تنگنا قرار دارند: آنان کماکان برای تضمین و تامین امنیت شان به واشنگتن وابستگی دارند؛ همان کشوری که به تسهیل حمله به نوار غزه توسط اسرائیل کمک می کند، همان کشوری که تا چند هفته پیش ولیعهد سعودی با آن همکاری کرده بود و به نظر می رسید که مایل به توافق با اسرائیل بدون وعده تشکیل کشور فلسطین بوده است.
یکی از راه های مدیریت این تضادها آن است که حکومت سعودی به بازیگری سازنده تبدیل شود تا ادعای مطرح شده درباره تاثیرگذاری اش را در عمل اثبات کند. در عوض اما سعودی ها خود را مشغول صدور بیانیه و برگزاری جلسات مختلف کرده اند.
در 7 اکتوبر وزارت خارجه عربستان خواستار توقف فوری تنش بین دو طرف شد. از آن زمان به این سو سعودی ها چند بیانیه منتشر کرده اند؛ چند تماس تلیفونی داشته اند و نشست های چندجانبه ای برگزار کرده اند، اما نتیجه چنین اقداماتی برقراری مجدد ثبات در منطقه نبوده و به این هدف کمکی نکرده است.
دقیقا پیش از دیدار ولیعهد سعودی با وزیر خارجه امریکا در تاریخ ۱۵ اکتوبر، وزارت خارجه عربستان بیانیه ای منتشر کرد که در بخشی از آن آمده بود ریاض درخواست اسرائیل برای جابه جایی اجباری مردم غزه را رد می کند و تداوم هدف حمله قرار دادن غیرنظامیان غیرمسلح از سوی اسرائیل را محکوم کرده بود. این موضع اصولی است. با وجود این ، اگر سعودی ها آن گونه که ادعا می کنند، نمی توانند در ریاض بنشینند و چیزی جز اعتراض شدید به وضعیت وحشتناک غزه ارائه نکنند.البته اگر بخواهیم منصف باشیم سعودی ها کاری انجام دادند. آنان در تاریخ ۱۸ اکتوبر جلسه کمیته اجرایی سازمان همکاری اسلامی را تشکیل دادند.
وزیر خارجه عربستان در سخنان خود در جلسه کمیته اجرایی که ایران را نیز شامل می شد بی عملی و استندردهای دوگانه جامعه بین المللی در واکنش به عملیات نظامی اسرائیل در غزه را محکوم کرد. فیصل بن فرحان همچنین حمایت عربستان از طرح صلح عربی در سال ۲۰۰۲ میلادی را تکرار کرد.این ابتکار عمل به رهبری «عبدالله بن عبدالعزیز» ولیعهد وقت عربستان سعودی، کشورهای مسلمان عرب و غیرعرب را متعهد به عادی سازی روابط با اسرائیل در ازای تشکیل کشور فلسطین می ساخت. البته مدت هاست که این طرح مرده محسوب می شود. با وجود این ، وزیر خارجه عربستان سعودی با استناد به آن یکی از معدود مواردی را که سعودی ها چیزی ملموس در برقراری صلح میان اسرائیل و فلسطین برای ارائه داشتند برجسته ساخت و بر تعهد ریاض به عدالت برای فلسطینیان تاکید کرد.
با وجود این ، این دیدار نه تلاشی واقعی از سوی ریاض برای دیپلوماسی سازنده، بلکه بیشتر یک تمرین روابط عمومی پس از ماه ها مذاکره با ایالات متحده بر سر توافق احتمالی عادی سازی اسرائیل و عربستان سعودی بود. یک روز پیش از برگزاری آن نشست «ترکی بن فیصل» چهره برجسته امنیتی سابق عربستان سعودی در انستیتوی سیاستگذاری عمومی بیکر در دانشگاه رایس در هیوستن در تگزاس سخنرانی ای را ایراد کرد.
او در طول سخنرانی خود نه تنها اسرائیل و غرب را به خاطر خونریزی در غزه، بلکه حماس را نیز به دلیل هدف قرار دادن غیرنظامیان اسرائیلی مورد انتقاد قرار داد. درست است که ترکی اکنون فاقد منصب دولتی محسوب می شود اما او کماکان فردی است که در انظار عمومی اظهاراتی را بیان کرده که مقام های رسمی سعودی می خواهند بگویند اما نمی توانند به صورت علنی بیان کنند.
اظهارات سعودی ها چیزی بیش از سر و صدای پس زمینه درگیری های منطقه ای نیست. آنچه انفعال سعودی ها را عجیب تر می سازد آن است که آنان در ارتباط با ایران تا چه میزان محتاطانه عمل کرده اند. با بازخوانی تماس تلیفونی ولیعهد سعودی با رئیس جمهور ایران درباره جنگ غزه می توان انتقاد ضمنی محمد بن سلمان را درک کرد، به خصوص در جایی که او اشاره کرده ریاض مخالف هرگونه هدف قرار دادن شهروندان غیرنظامی است و بر تعهد خود به صلح جامع و عادلانه تاکید کرد که به معنای حمایت از راه حل دودولتی است.حماس یکی از اعضای محور مقاومت تحت رهبری تهران است و با اقدام اخیر خود کل استراتژی منطقه ای محمد بن سلمان را هوا کرد.
سعودی ها می توانند در انتقاد از حماس صریح تر باشند، آنان می توانند پناهگاه امنی برای فلسطینیانی که نیاز به مراقبت های صحی دارند ارائه دهند و از روابط خوب خود با اسرائیل برای شکل دهی خصوصی واکنش اسرائیل به حمله ۷ اکتوبر استفاده کنند. با وجود این ، ولیعهد عربستان سعودی ظاهرا به این نتیجه رسیده که بهتر است خود را این گونه و به شکل علنی در معرض دید افکار عمومی قرار ندهد. از منظر او، صدور بیانیه ها، انتقاد از جامعه بین المللی، تماس با همتایان خود و معاشرت با ستاره های فوتبال استراتژی بهتری است. شاید این طور باشد. با وجود این ، چنین رویکردی باعث می شود عربستان سعودی ضعیف به نظر برسد و ضعف خود را آشکار سازد.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/28162
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
